PODSUMOWANIE  GALI  LITERACKIEJ  2024  W  ZIELONEJ  GÓRZE

Tradycyjnie, w ostatni piątek listopada 2024 roku w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze odbyła się Gala Literacka zorganizowana przez miejscowy Oddział Związku Literatów Polskich i Towarzystwo Miłośników Zielonej Góry „Winnica”. Uroczystość rozpoczęła się od wręczenia przez wicewojewodę lubuskiego Macieja Siwickiego Honorowych Odznak Zasłużony dla Kultury Polskiej nadanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Odznaczenia odebrali członkowie TMZG „Winnica”: Roman Czarnecki, Jan Zelek oraz Krzysztof Koziołek – znany w kraju autor licznych powieści sensacyjnych i kryminalnych, a  także napisanej ostatnio powieści obyczajowej.

Pierwszą autorką uhonorowaną w trakcie Gali była dr Katarzyna Grabias-Banaszewska, której wręczono egzemplarz jej książki pt. „Geranium” wydanej przez TMZG „Winnica”, której wydanie stanowiło główną nagrodą za zwycięstwo w ubiegłorocznym konkursie literackim na tekst o tematyce zielonogórskiej, organizowanym już po raz dziesiąty przez Towarzystwo. Przekazanie autorskich egzemplarzy było symboliczne, gdyż pisarka już wcześniej odbyła spotkania autorskie promujące ten debiutancki zbiór opowiadań. W tegorocznej edycji Konkursu Literackiego jury pod przewodnictwem Alfreda Siateckiego, w którym zasiadali także prof. dr hab.  Marta Ruszczyńska (Uniwersytet Zielonogórski) i Eugeniusz Kurzawa (prezes honorowy zielonogórskiego Oddziału ZLP) spośród trzech wytypowanych do nagrody twórców przyznało pierwsze miejsce Ewie Wierzbickiej ze Stalowej Woli. Nominowane zostały także Aleksandra Rybczyńska ze Świebodzina i Dorota Syguła z Mysłowic. I tu pojawia się ciekawostka – do finałowej trójki laureatów nie zakwalifikował się żaden autor z Zielonej Góry czy nawet z powiatu zielonogórskiego!

Po raz piąty wręczone zostały Laury Literackie im. Janusza Koniusza – pioniera lubuskiej literatury, przyznawane pisarzom i działaczom kultury zaangażowanym w życie literackie regionu. Otrzymały je członkinie Zarządu zielonogórskiego Oddziału ZLP i redaktorki związkowego kwartalnika „Pasje Literackie” – Halina Bohuta-Stąpel z Wilkanowa i Grażyna Rozwadowska-Bar z Żar. Pierwsza laureatka zainicjowała uruchomienie Klubu Literackiego ZLP w Zielonej Górze, moderuje spotkania autorskie w Salonie Słowa przy Regionalnym Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze, organizuje (scenariusz, reżyseria i muzyka) na zmówienie Zielonogórskiego Ośrodka Kultury cykliczne spotkania historyczno-kabaretowe „Herbatka u hrabiostwa von Stosch”. Ponadto opublikowała w tym roku dwie książki autorskie (legendę i tom humoresek) oraz pozycję popularnonaukową – „Słownik Rymów Męskich”, napisaną wspólnie z Dorotą Wabno. Druga  laureatka – Grażyna Rozwadowska-Bar zainicjowała w ubiegłym roku powstanie Salonu Słowa przy Regionalnym Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze, w ramach którego odbywają się wieczory literackie, reaktywowała w 2023 r. Majowe Spotkania Literackie w Żarach, a po 20 latach milczenia wydała zbiór wierszy i została redaktorką trzech publikacji zbiorowych o Żarach (dwóch almanachów i albumu malarsko-lirycznego), które ukazały się na przestrzeni dwóch ostatnich lat. Ponadto przejęła opiekę nad funkcjonującym w naszym województwie żarsko-żagańskim Klubem Literackim ZLP. Laury J. Koniusza w formie mosiężnych statuetek wręczyła córka pisarza – Donata Wolska w towarzystwie prezesa Oddziału ZLP dr. Roberta Rudiaka.

Następnie przyszła kolej na wręczenie Zielonogórskiej Nagrody Literackiej przyznawanej przez TMZG „Winnica”.  Kapituła pod przewodnictwem Alicji Błażyńskiej przyznała dwie nagrody – jedną w kategorii indywidualnej i jedną zespołową. Werdykt i jego uzasadnienie odczytała sekretarz Kapituły dr Alina Woźniak-Polak. Statuetki Winiarki otrzymali: Tomasz Czyżniewski – redaktor „Łącznika Zielonogórskiego” za cykl artykułów historycznych „Spacerownik” opisujących przed- i powojenne losy Grodu Bachusa oraz Drukarnia Ligatura za wzorcowy edytorsko druk książek o tematyce miejskiej, historycznej i dotyczącej uprawy winorośli.

Ostatnie rozstrzygnięcia zielonogórskiej Gali dotyczyły przyznania już po raz 15. Nagrody Literackiej ZLP im. Andrzeja K. Waśkiewicza za książki wydane w sezonie artystycznym 2023/2024 wykazujące związki z Ziemią Lubuską. Kapituła Nagrody: prof. dr hab. Małgorzata Mikołajczak (Uniwersytet Zielonogórski) – przewodnicząca i dr Marta Bąkiewicz (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), po zapoznaniu się z dziewiętnastoma pozycjami nadesłanymi na ten konkurs postanowiła przyznać kryształową statuę z wygrawerowanym autografem patrona i gratyfikację finansową w wysokości dwóch tysięcy złotych Katarzynie Grabias-Banaszewskiej za zbiór opowiadań o losach rodzinnych pt. „Geranium. Opowieści niedokończone” (wyd. TMZG Winnica, Zielona Góra 2024). Nominowani zaś do tej nagrody zostali: Halina Grochowska za powieść „Marcowy strych” (Warszawska Firma Wydawnicza, 2024) i Władysław Edelman za tom wierszy „Niepotrzebne skreślić” (Wyd. Organon, Zielona Góra 2024). Katarzyna Grabias-Banaszewska ukończyła polonistykę i malarstwo na Uniwersytecie Zielonogórskim oraz pisanie scenariuszy i dramatu w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, a obecnie jako adiunkt pracuje na Uniwersytecie Zielonogórskim. Halina Grochowska urodziła się i do dwudziestego roku życia mieszkała w winnym grodzie, jednak po ukończeniu Politechniki Śląskiej w Gliwicach pozostała i pracowała na Śląsku m.in. w Katowicach, Sosnowcu, Gliwicach i w Jaśle, a po przejściu na emeryturę zamieszkała pod Siedlcami na Mazowszu. W 2019 roku zdobyła Lubuski Wawrzyn Literacki za powieść „Poprawiny” opisującą jej rodzinne miasto w czasach PRL-owskich. Z kolei Władysław Edelman to satyryk, kabareciarz i autor humoresek, który jako poeta zadebiutował książką nominowaną do tej nagrody. Jest członkiem Klubu Literackiego ZLP i Stowarzyszenia Jeszcze Żywych Poetów w Zielonej Górze, aktorem amatorskiego teatru oraz Literackiego Kabaretu HALLO, zajmuje się fotografiką, malarstwem i rysunkiem.

Nagrodę Literacką im. A. K. Waśkiewicza wręczyła wdowa po pisarzu redaktor Anna Sobecka z Gdańska wraz z przewodniczącą Kapituły i Eugeniuszem Kurzawą, przyjacielem patrona tej nagrody i wieloletnim prezesem zielonogórskiego Oddziału ZLP. Przy okazji Gali promowano najnowsze numery czasopism wydawanych przez organizatorów – „Pasje Literackie” i „Na Winnicy” oraz ostatnio wydano przez obie instytucje książki – wspomniane „Geranium” K. Grabias-Banaszewskiej i almanach literacko-plastyczny, będący pokłosiem majowej biesiady w stolicy polskich Łużyc „Żary w literaturze i malarstwie” pod redakcją G. Rozwadowskiej-Bar.

Oprawę artystyczną Gali zapewnił duet muzyczny Lucy & Tom, w repertuarze którego znalazły się piosenki francuskie i w jidysz. Warto nadmienić i usprawiedliwić zarazem nieobecność prezesa Towarzystwa „Winnica” Ryszarda Błażyńskiego, bowiem tego dnia w Teatrze J. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim odebrał Nagrodę Kulturalną Marszałka Województwa Lubuskiego. 

  Robert Rudiak